Skarga na czynności komornika jest instytucją regulowaną przez Kodeks postępowania cywilnego. Pozwala na badanie przez sąd czy komornik wykonuje swoje powinności prawidłowo. Postępowanie komornika regulowane jest w szczególności przepisami Kodeksu postępowania cywilnego oraz Ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Skarga na czynności komornika nie służy do zaskarżania tytułu wykonawczego pod względem merytorycznym (do tego służy powództwo przeciwegzekucyjne).
Przedmiotem skargi mogą być zarówno czynności wykonywane przez komornika jak również zaniechanie dokonania czynności (komornik mimo obowiązku nałożonego na niego przez przepis prawa nie wypełnia go).
Legitymowani do złożenia skargi są:
- Strona postępowania egzekucyjnego (wierzyciel i dłużnik)
- Inna osoba, której prawa zostały przez czynności lub zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone
Właściwy miejscowo do rozpatrzenia skargi jest sąd rejonowy, przy którym działa komornik. Jeżeli do prowadzenia egzekucji został wybrany komornik poza właściwością ogólną, skargę rozpoznaje sąd, który byłby właściwy według ogólnych zasad (czyli do sądu, przy którym działa ten komornik, który zgodnie z regulacją ustawową byłby właściwy miejscowo w danej sprawie).
Skarga musi spełniać odpowiednie wymogi formalne. Zgodnie z art. 767 §3 powinna czynić zadość wymaganiom pisma procesowego (art. 126. §1, 2), więc zawierać
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników
- oznaczenie rodzaju pisma
- osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
- wymienienie załączników
- sygnaturę akt
a także określać zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano oraz zawierać wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności wraz z uzasadnieniem.
Termin do wniesienia skargi wynosi tydzień licząc od dnia:
- dokonania danej czynności, jeżeli osoba o tej czynności wiedziała
- zawiadomienia osoby o dokonaniu danej czynności
- w którym czynność powinna być dokonana
- kiedy osoba dowiedziała się o danej czynności
Odpis skargi sąd przesyła komornikowi, który w terminie trzech dni na piśmie sporządza uzasadnienie dokonania zaskarżonej czynności lub przyczyn jej zaniechania oraz przekazuje je wraz z aktami sprawy do sądu, do którego skargę wniesiono, chyba że skargę w całości uwzględnia, o czym zawiadamia sąd i skarżącego oraz zainteresowanych, których uwzględnienie skargi dotyczy. Pozwala to na naprawienie uchybień przez samego komornika bez potrzeby wydawanie orzeczenia przez sąd.
Sąd rozpoznaje skargę w terminie tygodniowym od dnia jej wpływu do sądu. Jeżeli skarga zawiera braki formalne i istnieje możliwość ich uzupełnienia termin tygodniowy liczy się od dnia jej uzupełnienia. Wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego ani wykonania zaskarżonej czynności. Wyjątkiem jest sytuacja gdy sąd zawiesi postępowania lub wstrzyma dokonanie czynności.
Jeżeli skargę wniesiono po terminie albo nie uzupełniono w terminie jej braków, sąd odrzuca skargę, chyba że uzna, iż zachodzi podstawa do podjęcia czynności na podstawie art. 759
§ 2 (Sąd może z urzędu wydawać komornikowi zarządzenia zmierzające do zapewnienia należytego wykonania egzekucji oraz usuwać spostrzeżone uchybienia). Sąd odrzuci także skargę jeżeli nie została ona należycie opłacona (opłata wynosi 100 zł). Jeżeli skargę wnosi adwokat lub radca prawny w naszym imieniu brak opłaty od razu powoduje odrzucenie skargi. Na postanowienie sądu o odrzuceniu skargi służy zażalenie.
Rozstrzygnięcie sądu może polegać na:
- uchyleniu czynności komornika i polecenia mu dokonania innych określonych czynności, uchyleniu czynności komornika i przeprowadzenia przez sąd prawidłowych czynności,
- tylko uchyleniu czynności
- oddaleniu skargi