Skarga na opieszałość sądu

Skarga na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ma na celu przeciwdziałanie przewlekłości w czasie trwania postępowania. Zasady i tryb wnoszenia oraz rozpoznawania skargi reguluje ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Przepisy ustawy stosuje się odpowiednio, gdy na skutek działania lub bezczynności sądu albo komornika sądowego doszło do naruszenia prawa strony do przeprowadzenia i zakończenia bez nieuzasadnionej zwłoki sprawy egzekucyjnej lub innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.
Przewlekłość postępowania ma miejsce, gdy postępowanie w sprawie trwa dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż jest to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Ocenie poddaje się terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia oraz czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Uwzględnia się przy tym charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.
Uprawnionym do wniesienia skargi jest w postępowaniu karnym strona oraz pokrzywdzony, nawet jeśli nie jest stroną; w postępowaniu cywilnym – strona, interwenient uboczny i uczestnik postępowania; w postępowaniu sądowo-administracyjnym – skarżący oraz uczestnik postępowania na prawach strony; w postępowaniu egzekucyjnym oraz w innym postępowaniu dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego – strona oraz inna osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu. Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie. Co do zasady jest to właściwy sąd apelacyjny, jeżeli zaś choć część postępowania toczyła się przed Sądem Najwyższym to ten ostatni jest właściwy do rozpoznania skargi na przewlekłość postępowania. Sądem właściwym do rozpoznania skargi dotyczącej przewlekłości postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego jest sąd okręgowy, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności, a gdy egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej okręgach – sąd, w okręgu którego dokonano pierwszej czynności.
Skargę należy wnieść w trakcie postępowania, którego skarga dotyczy. Wyjątkiem jest możliwość złożenia skargi przez osoby, które przed dniem 16 marca 2005 roku złożyły skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu zarzucając naruszenie prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, jeżeli skarga do trybunału została wniesiona w toku postępowania, którego dotyczy i jeśli trybunał nie wydał postanowienia w przedmiocie dopuszczalności skargi. W takim przypadku należy też wskazać datę wniesienia skargi do trybunału.
Skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego. Podlega stałej opłacie w wysokości 100 złotych. Jeśli skargę wniosło kilka osób, każda z nich uiszcza opłatę na swój rachunek. Jeżeli została uiszczona jedna opłata bez odpowiedniego wskazania, uznaje się, że wniosła ją osoba wymieniona jako pierwsza w skardze. Uwzględniając lub odrzucając skargę, sąd z urzędu zwraca uiszczoną od niej opłatę.
Właściwy sąd rozpatruje skargę w terminie 2 miesięcy od daty jej złożenia. Skargę niezasadną oddala. Uwzględniając natomiast skargę Sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy nastąpiła przewlekłość postępowania. Na żądanie skarżącego Sąd może zalecić podjęcie przez sąd rozpoznający sprawę co do istoty odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie oraz przyznać od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika – od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 złotych do 20.000 złotych. Strona, której skargę uwzględniono, może w odrębnym postępowaniu dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika. Postanowienie uwzględniające skargę wiąże sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, co do stwierdzenia przewlekłości postępowania.