Treść ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze – przepisy ogólne

Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze podzielona jest na 6 części, gdzie zasadnicze części są 4 obejmujące postępowania upadłościowe w szerokim tego słowa znaczeniu, część 5 to przepisy karne (mają one głównie zabezpieczyć właściwy przebieg postępowania), wreszcie część 6 przepisy przejściowe i końcowe decydujące kiedy stosujemy przepisy nowe, a kiedy stare i tutaj datą rozgraniczającą jest data ogłoszenia upadłości. Jest tu również przepis, który wskazuje jak należy rozumieć użyte w innych ustawach pojęcia upadłości bądź układu i tutaj jest zasada, że o ile w innych przepisach dotychczasowych jest mowa o postępowaniu układowym, to należy przez to rozumieć, że jest to mowa o postępowaniu upadłościowym z możliwością zawarcia układu, a jeżeli jest mowa o postępowaniu upadłościowym, to jest to mowa o postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku upadłego.
Co regulują pierwsze cztery części ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze:
Część pierwsza to cześć ogólna prawa upadłościowego – ona reguluje postępowanie w zakresie rozpatrzenia wniosku o ogłoszenie upadłości, czyli tzw. postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Jest tam uregulowana kwestia zdolności upadłościowej, podstaw ogłoszenia upadłości, właściwości sądów, procedury dotyczącej tego postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości jest jak gdyby odrębnym etapem postępowania. O ile postępowanie upadłościowe to jest jakieś wyodrębnione postępowanie z innych postępowań, o tyle w samym postępowaniu upadłościowym wyróżnia się odrębne postępowania, zwane odrębnymi trybami/etapami postępowania. To są oddzielne postępowania. W sensie szerokim one są postępowaniem upadłościowym, ale w znaczeniu ścisłym mogą to być postępowania zupełnie niezwiązane z ogłoszeniem upadłości danego dłużnika np. postępowanie w przedmiocie orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Jest ono uregulowane w części pierwszej, nie musi się jednak toczyć w ramach ogłoszonej upadłości. Może się zdarzyć, że wniosek o ogłoszenie upadłości nie został złożony, ale samo postępowanie w stosunku do dłużnika lub osób reprezentujących takiego dłużnika się wszczyna i w konsekwencji doprowadza się do orzeczenia zakazu. Wówczas upadły nie występuje w takim postępowaniu. Nie mamy do czynienia z syndykiem, sędzią komisarzem. Jest to jednak  postępowanie uregulowane ustawą Prawo Upadłościowe i Naprawcze.
Postępowanie upadłościowe w znaczeniu szerokim to są te wszystkie postępowania, które są uregulowane ustawą prawo upadłościowe i naprawcze.
W sensie wąskim postępowanie to jest postępowaniem, które zmierza do ogłoszenia upadłości i takie, które następuje po ogłoszeniu upadłości. „Właściwe postępowanie upadłościowe” w sensie ścisłym to postępowanie, które toczy się w związku z ogłoszoną upadłością. Jest wydane wcześniej postanowienie o ogłoszeniu upadłości i to postępowanie jest postępowaniem „właściwym”. W zakresie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości jest odrębna regulacja procedury, a po ogłoszeniu upadłości też jest odrębna regulacja procedury. Są przepisy szczególne o charakterze czysto procesowym odnoszące się tylko i wyłącznie do danego etapu postępowania. Ponadto jest wspomniane postępowanie w przedmiocie ogłoszenia zakazu prowadzenia działalności, gdzie nie ma wprost przepisów procesowych w zakresie tego trybu postępowania. Powstała w związku z tym kiedyś wątpliwość czy stosować do tego postępowania tę część przepisów proceduralnych, które dotyczą postępowania przed ogłoszeniem upadłości, czy przepisy dotyczące właściwego  postępowania upadłościowego, czy też  w ogóle nie stosować jednych ani drugich tylko wprost przepisy Kodeksu Postępowania Cywilnego. Ma to bowiem istotne znaczenie np. dla określenia składu sądu, gdyż nie wiedziano jaki jest właściwy skład sądu. W przepisach o postępowaniu przed ogłoszeniem upadłości jest definicja sądu upadłościowego – jest to sąd rejonowy, gospodarczy, który rozpatruje wniosek o ogłoszenie upadłości i rozpoznaje w składzie 3 sędziów zawodowych. Po ogłoszeniu upadłości natomiast sąd upadłościowy to sąd, w którym ogłoszono upadłość. Ten sąd zawsze rozpoznaje w składzie jednoosobowym. Praktyka sądów była taka, że jak ogłoszono upadłość, a był orzekany zakaz prowadzenia działalności, to sąd upadłościowy był 3-osobowy. Jeśli nie został jednak złożony wniosek o ogłoszenie upadłości, to sąd był jednoosobowy. Niezależnie od tego, jaki zapadł wyrok, to zawsze można było podnosić nieważność postępowania ze względu na skład sądu. Ażeby rozwiązać ten konflikt nie zmieniając przepisów ustawy zapadła uchwała Sądu Najwyższego stanowiąca o tym, że jednoosobowy skład ma to być.