Do dnia poprzedzającego wejście w życie Traktatu Lizbońskiego, czyli do dnia 30 listopada 2009 r. w doktrynie utrwaliły się pojęcia trzech filarów Unii Europejskiej i do tego dnia te filary istniały. Do tego też dnia możemy mówić o prawie wspólnotowym, a po tym dniu już jedynie o prawie unijnym. Także w tym dniu przestała istnieć Wspólnota Europejska (następczyni Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej – EWG) i pojęcie Wspólnoty Europejskie.
I filar to był filar gospodarczy, były to Wspólnoty Europejskie. To było prawo ponadnarodowe (mające pierwszeństwo w stosowaniu przed prawem państw członkowskich, nie prawo międzynarodowe !!), którego częścią była m.in. Karta Praw Podstawowych nie będąca najciekawszym zagadnieniem prawnym. Pewne właściwości prawa ponadnarodowego jak np. zasada pierwszeństwa zostały po cichu rozciągnięte na inne filary. I filar to była Wspólnota Europejska i to tego filaru dotyczyły wszystkie najważniejsze zasady dzisiejszego prawa unijnego np. zasada skutku bezpośredniego – dotyczyło to tylko I filaru, pozostałe dwa filary to było prawo międzynarodowe i to się nazywało filary tzw. współpracy międzyrządowej.
II filar dotyczył wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, a III filar była to współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych. Traktat Lizboński właśnie wprowadził większą integrację unijną tylnymi drzwiami łącząc I i III filar, skoro idea Konstytucji dla Europy w 2005 r. padła. Integracja w UE w założeniu zatem musi się pogłębiać albo wcześniej czy później UE zacznie się walić – UE działa jak trochę jak przedsiębiorstwo. I filar, czyli Wspólnoty Europejskie rozwijają się od 1957 r., bo wtedy podpisano Traktat Rzymski. Natomiast II i III filar rozwija się dopiero od 1992 r., od Traktatu z Maastricht. Siłą rzeczy był on więc mniej rozwinięty niż ten I, zatem jeśli mówimy o normach wspólnotowych, to większa część będzie pochodzić z tego I filaru. II filar różni się od pozostałych dwóch, że tutaj nie ma jurysdykcji sądów unijnych.