TWORZENIE SPÓŁKI JAWNEJ
1. tryb pierwotny – zawarcie umowy i wpis spółki do KRS
2. tryb wtórny – przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną
Do utworzenia spółki jawnej w trybie pierwotnym konieczne jest zawarcie umowy. Jeżeli mamy do czynienia z zawarciem umowy spółki to oczywiście samo zawarcie umowy nie prowadzi jeszcze do powstania spółki jawnej, bo drugim koniecznym elementem jest wpis do KRS, który obecnie ma charakter konstytutywny. Wcześniej na gruncie kodeksu handlowego, na gruncie Kodeksu Spółek Handlowych (KSH) do 2003 r. wpis miał charakter deklaratywny, obecnie wpis spółki jawnej ma charakter konstytutywny, a zatem spółka jawna powstaje dopiero z momentem wpisu do KRS . Natomiast sam moment zawarcia umowy to jest powstanie stosunku obligacyjnego i ten moment określamy mianem zawiązania spółki. Jest to zawiązanie spółki, które prowadzi do powstania organizacji wspólników, powstanie stosunku obligatoryjnego i jest to istotny moment zawiązania umowy spółki. Jeżeli chodzi o formę to spółka jawna jako jedyna spółka handlowa ze spółek z KSH ma formę pisemną pod rygorem nieważności. Wszystkie pozostałe spółki mają już inny wymóg, a mianowicie wymóg formy aktu notarialnego.
Oczywiście forma umowy spółki jawnej może się zmienić w zależności od formy wkładu. Bo jeżeli wkładem do spółki jawnej będzie nieruchomość to oczywiście umowa spółki jawnej również otrzymać powinna formę aktu notarialnego.
Umowa musi zawierać określenie stron czyli wspólników tej umowy i tutaj wyraźnie wypada zaznaczyć, iż wspólnikiem w spółce jawnej może być osoba fizyczna, osoba prawna jak również inna jednostka organizacyjna, czyli ułomna osoba prawna, bo nie mamy żądnych ograniczeń podmiotowych co do tego kto może być wspólnikiem, pomiędzy kim może być zawarta umowa spółki jawnej. Wszystkie te trzy podmioty w prawie cywilnym mają taką samą zdolność prawną w związku z czym mogą być wspólnikami w spółce jawnej. Czyli należy określić wspólników takiej spółki, należy określić firmę.
Firma spółki jawnej zgodnie z przepisami KSH, powinna zawierać :
1. nazwisko – przynajmniej jednego ze wspólników ewentualnie,
2. firmę – jeżeli wspólnikiem jest osoba prawna czy też jednostka organizacyjna, oraz dodatek wskazujący formę prawną -czyli spółka jawna.
Są to dwa wymogi które są niezbędne do utworzenia brzmienia takiej firmy, jej kształtu.
Natomiast firma zgodnie z przepisami KC może być bardziej rozbudowana, może zawierać dodatkowe określenia dotyczące : przedmiotu działalności, miejsca działalności itd. Ale podstawowym problemem który pojawia się w praktyce jest skrót firmy. Ponieważ przepisy KSH mówią nam, że dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu sp. j. a zatem skrótu dodatku wskazującego formę prawną.
Natomiast przepisy KC które odnoszą się jedynie do firmy osób prawnych ale zgodnie z art. 331 Kodeksu Cywilnego (KC) do ułomnych osób prawnych, do jednostek organizacyjnych stosujemy odpowiednio przepisy o osobach prawnych zatem te przepisy znajdą również zastosowanie do spółki jawnej. Tutaj mamy przepis ,który mówi, że firma osoby prawnej może być podana w skrócie. W praktyce pojawiły się wątpliwości czy dopuszczalne jest tworzenie skrótów firmy tzn. tych wcześniejszych członów również, czy tylko zgodnie z KSH sp. j. A zatem trzeba przyjąć jakąś interpretację, jedna jest oczywiście taka, że przepis KSH dopuszczają do używania w obrocie skrótu firmy jest przepisem szczególnym, stanowi lex specialis w stosunku do przepisów KC. Ma to niebagatelne znaczenie jeżeli chodzi o praktykę sądów rejestrowych. Ponieważ w umowach bardzo często wpisuje się, że w obrocie dopuszczalne jest używanie skrótu, wpisuje się np. PHU, czy inne skrócone firmy.
Jeżeli będzie skrócony – poza tym dodatkiem wskazującym na formę prawną – jakiś inny człon firmy, to sąd rejestrowy może odmówić rejestracji spółki, jeżeli zawrzemy to w umowie, dlatego, że tutaj zaczyna dominować pogląd, iż ten przepis KSH dotyczący skrótu dodatku wskazującego formę prawną jest przepisem szczególnym, że dopuszczalny jest tylko skrót tego dodatku wskazującego formę prawną, a nie pozostałych członów firmy.
Sędziowie odmawiają kategoryczne wpisu jeżeli jest inny skrót niż sp. j. Ale wiadomo praktyka sądów rejestrowych kształtowana jest przez konkretnych sędziów, więc może się zdarzyć że sędzia sądu rejestrowego nie ma wątpliwości, ale są sędziowie którzy tego nie rejestrują i każą zmienić umowę. Natomiast jeżeli są to zwykłe pisma czy umowy to bardzo często te skróty robi w miarę rozpoznawalne dla kontrahentów i nie ma sensu wpisywać tego do umowy. Dlatego, że i tak nigdzie w rejestrze nie jest to wpisywane bo tam nie ma odpowiedniej rubryki w systemie informatycznym, żeby tam to wpisać. Jest to tylko de facto w samej umowie, więc żeby się nie narażać na problemy rejestracyjne, to po prostu omińmy to w umowie.