W sytuacji, kiedy pracodawca zatrudnia pracownika ma do wyboru następujące umowy: umowę o dzieło, umowę o pracę oraz umowę zlecenie. Każda z tych umów charakteryzuje się czymś innym i pracodawca powinien być świadomy różnic oraz podobieństw między tymi formami prawnymi. Każda z tych umów ma swoje potencjalne zalety i wady w zależności od tego, jakiego pracodawcę rozpatrujemy. Zatem pracodawca powinien dokładnie przemyśleć, która z tych umów będzie najkorzystniejsza dla niego i pracownika. Postaram się dokonać porównania dwóch z wyżej wymienionych form prawnych: umowy zlecenia oraz umowy o dzieło.
Jeśli chodzi o umowę zlecenie to podstawą rozliczenia między pracownikiem a pracodawcą jest wykonanie lub niewykonanie danego zlecenia przez podwładnego.
Umowa o dzieło dotyczy wykonania danego dzieła przez pracownika i to jest podstawą dokonania rozliczenia.
Pierwszą różnicą między umowę o dzieło a umową zlecenie jest to, że umowa o dzieło jest zawsze odpłatna, podczas gdy umowa zlecenie może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Zależy to wyłącznie od woli stron.
Umowa o dzieło to tzw. umowa rezultatu, umowa zlecenia jest natomiast tzw. umową należytego starania.
Umowa o dzieło różni się od umowy zlecenia koniecznością uzyskania rezultatu, którym jest dzieło. Umowa zlecenia z kolei jest umową nakierowaną na podjęcie działań i dokonywanie określonych czynności przez biorącego zlecenie.
Przy umowie o dzieło zatem pracownik rozliczany jest za rezultat, a nie za samo wykonanie danej czynności, jak w przypadku umowy zlecenia.
Podstawowa różnica między tymi dwoma rodzajami umów jest konieczność odprowadzania składki ZUS, która wymagana jest przy umowie zleceniu, natomiast osoby wykonujące dzieło nie są objęte obowiązkiem odprowadzania składki społecznej.
Przyjmujący nie ma obowiązku wykonywania dzieła samodzielnie. Dzieło może wykonać w zastępstwie inna osoba. Zależy to wyłącznie od uznania przyjmującego zamówcie. Przyjmujący powinien jednak osobiście kierować osobami, którym polecił wykonywanie dzieła i odpowiada za nie.
Inaczej rzecz się ma w wypadku umowy zlecenia. Co do zasady zlecenie musi osobiście wykonywać osobiście. Strony umowy mogą jednak zapisać w umowie, że osoba wykonująca zlecenie (zleceniobiorca) będzie mogła powierzyć wykonywanie czynności osobie trzeciej (substytutowi). W wypadku braku takiego zastrzeżenia w umowie zleceniobiorca będzie musiał osobiście wykonywać zlecenie.
Podsumowując, wybór danej umowy zależy od tego, czy zależy nam na tym, by dane czynności wykonywane były przez pracownika osobiście czy też zależy nam tylko na rezultacie tych czynności.