Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Usługa ta polega na prowadzeniu ksiąg rachunkowych, które ujmują zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym. Księgi prowadzi się na podstawie dowodów księgowych. Ponadto prowadzenie ksiąg to także okresowe ustalanie lub sprawdzanie rzeczowego stanu aktywów i pasywów drogą inwentaryzacji, a następnie wycena owych aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego. Należy także sporządzać sprawozdania finansowe i badać je pod nadzorem biegłego rewidenta oraz gromadzić i przechowywać dowody księgowe i pozostałą dokumentację przewidzianą ustawą.
Działalność polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych oraz ksiąg podatkowych mogą wykonywać przedsiębiorcy, będącymi osobami fizycznymi. Muszą być oni uprawnieni do wykonywania takich czynności. Uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych są osoby posiadające certyfikat księgowy oraz osoby wpisane do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych. Warunki otrzymania certyfikatu określa ustawa o rachunkowości w art. 76b, dodanym przez Sejm nowelizacją ustawy z dnia 24 października 2008 r. Art. 76b wskazuje, że Minister właściwy do spraw finansów publicznych wydaje certyfikat księgowy na wniosek osoby fizycznej, która:
- ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
- nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy pt.: Odpowiedzialność karna,
- ponadto spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:
- albo posiada trzyletnią praktykę w księgowości oraz wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku rachunkowość lub na innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość,
- albo posiada trzyletnią praktykę w księgowości i wykształcenie wyższe magisterskie oraz ukończyła studia podyplomowe z zakresu rachunkowości,
- albo posiada dwuletnią praktykę w księgowości, ale złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy.
Zapisy dokonywane w księgach rachunkowych są trwałe, nie można ich niszczyć, ani modyfikować. Wprowadza się je ręcznie lub maszynowo, nie pozostawia się miejsc, które pozwoliłyby na późniejsze dopiski lub zmiany. Księgi rachunkowe obecnie prowadzi się głównie przy użyciu komputera, stosując właściwe procedury i środki chroniące przed zniszczeniem lub modyfikacją zapisu. Zapis, który widnieje w księgach rachunkowych powinien co najmniej zawierać:
- datę dokonania operacji,
- określenie rodzaju i numeru identyfikacyjnego dowodu księgowego, który stanowi podstawę zapisu,
- zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji, z tym że należy posiadać pisemne objaśnienia treści skrótów lub kodów,
- kwotę zapisu.
Dokonywane w księgach rachunkowych zapisy systematyczne muszą być powiązane z zapisami chronologicznymi w sposób, który wynikałby ze stosowanej formy i techniki prowadzenia ksiąg rachunkowych.