Ustawa kominowa i jej założenia

Ustawa o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, zwana potocznie ustawą kominową ma na celu ograniczenie wysokości wynagrodzeń członków zarządów, rad nadzorczych, komisji rewizyjnych, likwidatorów, kierowników oraz głównym księgowym w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą w szeroko pojętej sferze publicznej (spółkach kapitałowych, osobowych, cywilnych, państwowych jednostek budżetowych oraz innych podmiotów z przynajmniej 50 % udziałami w nich środków publicznych lub takimi, w których przeważający wpływ na zarządzanie podmiotem mają podmioty publiczne, a także osób fizycznych jednoosobowo prowadzących działalność gospodarczą).
Ustawa dotyczy przede wszystkim ogółu podmiotów zarządzających – kierowników jednostek organizacyjnych z przeważającym udziałem środków publicznych, tymczasowych kierowników,zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych, zastępców kierowników podmiotów publicznych, członków zarządów, głównych księgowych jednostek organizacyjnych, likwidatorów, kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, podmiotu zarządzającego na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Założeniem tej regulacji jest aby jedna osoba była członkiem rady nadzorczej tylko w jednej spośród spółek prawa handlowego, również jednoosobowych, w przeciwnym wypadku powinna ona w terminie 3 miesięcy od objęcia dodatkowego stanowiska zrzec się członkostwa w radach nadzorczych innych spółek. W razie bezskutecznego upływu tego terminu pozostaje członkiem tylko tej rady nadzorczej, w której członkostwo uzyskała najwcześniej.
Organem właściwym do ustalania wynagrodzenia miesięcznego osób na stanowiskach kierowniczych i zasiadających w organach nadzorczych w podmiotach państwowych jest organ założycielski lub organ właściwy do reprezentowania Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w podmiocie albo organ, który utworzył lub nadzoruje dany podmiot, albo któremu podlega dany podmiot, a w przypadku spółek prawa handlowego zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie akcjonariuszy. Podmioty te ustalają wysokość wynagrodzenia, o ile nie jest nie jest do tego upoważniony premier na podstawie odrębnych przepisów.
Podmiotom zarządzającym i kierowniczym nie przysługuje prowizja od zysku, nagroda z zakładowego funduszu nagród oraz nie mogą one się domagać dodatkowego wynagrodzenia z tytułu udziału w zysku lub nadwyżce bilansowej, niektórym podmiotom (pracujących w jednostkach100 % udziałem kapitału publicznego) można przyznać, w zależności od wyników finansowych nagrodę roczną.
Ustawa kominowa określa maksymalne wysokości płac dla poszczególnych kategorii pracowników wyrażone za pomocą wielokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, w czwartym kwartale roku poprzedniego ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ( w trzecim kwartale 2012 r. wyniosło ono 3684, 54 zł). Przykładowo dla osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych i państwowych jednostkach organizacyjnych wynagrodzenie wynosi sześciokrotność tej kwoty, zaś dla osób zatrudnionych w państwowych jednostkach budżetowych jej trzykrotność. Kwoty te mogą być podnoszone o 50 % na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów za względu na rodzaj świadczonych usług lub przedmiot produkcji, zasięg działania podmiotu, obroty podmiotu,liczbę pracowników zatrudnionych w podmiocie. Umowne zmiany wysokości wynagrodzeń ponad ustawowe progi, są nieważne w części przewyższającej dopuszczalną kwotę wynagrodzenia.
Ograniczona jest również wysokość świadczeń dodatkowych takich jak: świadczenia socjalne, komunikacyjne, oraz ubezpieczenia majątkowe i osobowe do wysokości dwunastokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego dla ustalenia wynagrodzenia miesięcznego tych osób.
W razie odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej będącej podstawą zatrudnienia przez podmiot zatrudniający, z innych przyczyn niż naruszenie podstawowych obowiązków ze stosunku zatrudnienia, osobom na stanowiskach kierowniczych, może być przyznana odprawa w wysokości nie wyższej niż trzykrotność wynagrodzenia miesięcznego.
Sankcją za nieprzestrzeganie przepisów ustawy przez organy nadzorcze jest ich rozwiązanie z mocy prawa.