Z dniem 1 stycznia 2006 roku, weszła w życie Ustawa o Zawodzie Psychologa i Samorządzie Zawodowym Psychologów, wzbudzająca liczne kontrowersje i niezadowolenie zarówno wśród psychologów, jak i psychiatrów, pedagogów, czy absolwentów resocjalizacji. Co stanowi owa ustawa i jakie są jej konsekwencje prawne wykonywania zawodu psychologa?
Usługi psychologiczne, do których świadczenia uprawniony jest dyplomowany psycholog, to: diagnoza psychologiczna, opiniowanie, wydawanie stosownych orzeczeń, stosowanie psychoterapii i udzielanie ogólnie pojętej pomocy psychologicznej. W skład uprawnień wchodzą także takie czynności jak: prowadzenie badań naukowych oraz działalność szkoleniowo-dydaktyczna. Wyżej wymienione usługi świadczone są na rzecz osób fizycznych, prawnych oraz wszelkich jednostek organizacyjnych.
Aby uzyskać prawo do wykonywania zawodu, niezbędne jest dokonanie wpisu na listę psychologów Regionalnej Izby Psychologów. Aby było to możliwe należy spełnić następujące warunki: jednostka musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, uzyskać dyplom magistra psychologii, odbyć podyplomowy staż zawodowy pod merytorycznym nadzorem psychologa posiadającego prawo wykonywania zawodu, który ponosi odpowiedzialność za czynności zawodowe wykonywane przez psychologa-stażystę. (art. 8. 4.) W chwili odbywania podyplomowego stażu zawodowego psycholog uzyskuje ograniczone prawo wykonywania zawodu.
Podstawy prawne wykonywania prywatnej praktyki psychologicznej reguluje art. 18. 1. Psycholog może wykonywać prywatną praktykę psychologiczną, jeżeli posiada:
- prawo wykonywania zawodu, wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz do rejestru prywatnych praktyk psychologicznych prowadzonego przez właściwą Radę Regionalnej Izby Psychologów, a także zgodę wojewody.
- 4. W przypadku odmowy wpisu do rejestru prywatnych praktyk psychologicznych psychologowi przysługuje prawo odwołania do ministra właściwego do spraw pracy w terminie 14 dni od dnia doręczenia uchwały odmawiającej wpisu.
Wyżej opisana droga zakładania praktyki psychologicznej budzi sprzeciw w środowiskach psychologów ze względu na liczne utrudnienia.
Kontrowersyjny zapis w ustawie stanowi także art 61. mówiący iż świadczenie usług psychologicznych, przez osobę nie posiadającą prawa wykonywania zawodu zagrożone jest karą ograniczenia wolności, lub grzywny. Oznacza to iż osoby mające wykształcenie pedagogiczne, resocjalizacyjne czy nawet psychiatryczne nie są uprawnione do stosowania psychoterapii ani udzielania pomocy psychologicznej. W myśl ustawy wszystkie te osoby łamią prawo. Pomoc psychologiczna to pojęcie niejednoznaczne, nieokreślone i mgliste, dlatego bowiem w myśl ustawy, wszelkie ruchy samopomocy, a także grupy wsparcia, prowadzone przez instruktorów i trenerów np terapii uzależnień są zagrożone karą!
Powyższa ustawa w opinii wielu jest dokumentem wadliwym, przynoszącym więcej szkody niż pożytku, dlatego też z pewnością konieczna jest jej nowelizacja.