Właściwość organów podatkowych
Organy podatkowe przestrzegają właściwości z urzędu. Jeżeli decyzję wydał organ niewłaściwy, to mamy podstawę stwierdzenia nieważności postępowania, tak więc organy zazwyczaj bardzo „pilnują” właściwości. Art. 19 Ordynacji mówi o tym, kto rozstrzyga spory kompetencyjne. Jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika, płatnika, inkasenta lub podmiotu wymienionego w art. 133 § 2 Ordynacji Podatkowej (inna osoba, na której przed powstaniem obowiązku podatkowego ciążą obowiązki lub zamierza skorzystać z uprawnień).
Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych
Dział IIa Ordynacji Podatkowej to realizacja wytycznych OECD ws. wycen transferów dla przedsiębiorców wielonarodowych i administracji podatkowych. OECD zajmuje się tylko transakcjami transgranicznymi, ale te zasady obowiązują także u nas w kraju. Trzeba pamiętać o tym, że kwestie cen transferowych są uregulowane w wielu ustawach, nie tylko w Ordynacji, ale także w obu ustawach o podatkach dochodowych jest rozdział i ustawie o VAT jest przepis poświęcony kwestiom cen transakcyjnych. W zasadzie ten rozdział powinien być raczej w ustawach o podatku dochodowym, a nie w Ordynacji, bo tu nie pasuje.
Generalnie rzecz biorąc, polega to na tym, że podmioty powiązane krajowe, czy krajowy z zagranicznym (co to są podmioty powiązane, odpowiedź znajdziemy w ustawach o podatkach dochodowych i w ustawie o VAT) bardzo często dokonują trannsakcji między sobą, a te transakcje mogą zostać zakwestionowane. Otóż organom podatkowym przysługuje prawo do oszacowania podstawy opodatkowania wówczas, gdy między dwoma podmiotami istnieje powiązanie kapitałowe, osobowe, rodzinne, ale nie tylko i jeśli powiązanie ma wpływ na ukształtowanie podstawy opodatkowania, to wówczas organy mogą przeprowadzić postępowanie podatkowe i ustalić podstawę opodatkoweania w decyzji w wysokości innej niż deklarowana przez te podmioty powiązane. W przypadku dużych firm to mogą być ogromne kwoty. W związku z tym ustawodawca przewidział możliwość zawarcia swoistej umowy z Ministrem Finansów zwanej porozumieniem, które może przyjąć formę porozumienia jednostronnego, dwustronnego lub wielostronnego. Polega to na tym,, że podatnik występuje do Ministra Finansów i wskazuje, że jest podmiotem powiązanym, najczęściej kapitałowo, wskazuje rodzaj transakcji, jakie przeprowadza z podmiotem powiązanym, opisuje sposób, w jaki wylicza cenę transakcyjną z tym podmiotem, wreszcie proponuje zawarcie tej swoistej umowy, w której Minister Finansów potwierdzi, że ten sposób kształtowania ceny jest prawidłowy. Wówczas podatnik jest chroniony przed zakusami Urzędu Skarbowego, które zmierzałyby do zakwestionowania cen transakcyjnych i ustalania podstawy opdatkowania i wymiaru podatku na podstawie oszacowania, czyli przyjęcia innych metod, np. metody marży, kosztów plus, porównawczej itp. Jest wydane rozporządzenie wykonawcze, które określa, jak oszacowanie następuje. Jeżeli mamy taką sytuację, że jest podatnik w Polsce i w Niemczech, procedura polega na tym, że nasz Minister Finansów zwraca się do Ministra Finansów w tym kraju o uzgodnienie cen między dwoma podmiotami, to mamy porozumienie dwustronne, czyli jakby porozumienie między dwoma ministrami finansów z dwóch krajów. Jeżeli tych podmiotów uczestniczy więcej i tych ministrów jest również więcej, to mamy porozumienie wielostronne.
Trzeba powiedzieć, że jest to procedura dość droga, bo opłata za porozumienie 1-stronne może wynosić do 50.000 zł, a inne setki tysięcy złotych, i długotrwała, bo porozumienie jednostronne zawiera się w terminie 6 miesięcy, 2-stronne – 12, wielostronne – do 18 m-cy. Oczywiście ochrona dotyczy wyłącznie transakcji, które zostaną dokonane po zawarciu porozumienia, więc nawet jeśli transakcje wcześniejsze odpowiadały treści porozumienia, to jednak organy mają prawo kwetstionować ceny transakcyjne wcześniejsze od porozumienia. Mamy tutaj także procedurę wyjaśniania wątpliwości i kończy się to zawarciem porozumienia, które jest decyzją Ministra Finansów.