Aby zostać uznanym za spadkobiercę należy uzyskać oficjalne potwierdzenie, że jest się spadkobiercą. Można zrobić to na dwa sposoby:
- złożyć do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku
- udać się do notariusza aby potwierdzić dziedziczenie
Obie ścieżki mają zastosowanie w przypadku dziedziczenia według testamentu jak i ustawy. Przeprowadzenie tych postępowań jest stosunkowo łatwe, o ile nie ma sporu między spadkobiercami. W niektórych sytuacjach należy podjąć też inne działania przed sądem, to jest złożyć wniosek o zabezpieczenie spadku i o dokonanie spisu inwentarza.
Zabezpieczenie spadku regulują przepisy art. 633-636 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej k.p.c.) i rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczeniu spadku i sporządzaniu inwentarza. Przez zabezpieczenie spadku rozumie się czynności podejmowane przez sąd, gdy z jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub praw pozostałych po spadkodawcy, zwłaszcza przez usunięcie, uszkodzenie, zniszczenie albo nieusprawiedliwione rozporządzenie.
Do zabezpieczenia spadku właściwy jest sąd, w którego okręgu znajdują się rzeczy będące w chwili otwarcia spadku we władaniu spadkodawcy. Sąd, który nie jest sądem spadku, zawiadomi o dokonanym zabezpieczeniu sąd spadku.
Wśród środków zabezpieczających spadek, zgodnie z art. 636 k.p.c., wyróżnia się:
- spisanie majątku ruchomego i oddanie go pod dozór,
- złożenie do depozytu,
- ustanowienie zarządu tymczasowego,
- ustanowienie dozoru nad nieruchomością.
Orzeczone przez sąd zabezpieczenie spadku trwa do czasu objęcia go przez spadkobiercę. Zabezpieczenie spadku następuje na wniosek lub z urzędu. Art. 635 § 2 k.p.c. stanowi, że wniosek może zgłosić każdy, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, a ponadto wykonawca testamentu, współwłaściciel rzeczy, współuprawniony co do praw pozostałych po spadkodawcy, wierzyciel mający pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy oraz właściwy urząd skarbowy. Na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, albo wykonawcy testamentu, wierzyciela mającego pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy lub właściwego urzędu skarbowego sąd postanowi sporządzenie spisu inwentarza.
Zabezpieczenia spadku dokonuje się z urzędu, jeżeli sąd poweźmie wiadomość, że spadkobierca jest nieznany, nieobecny lub nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych i nie ma ustawowego przedstawiciela. Wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu spadku i o spisie inwentarza sąd zleca komornikowi lub innemu organowi. Na postanowienie sądu w sprawie zabezpieczenia spadku przysługuje zażalenie.
Koszt dokonania zabezpieczenia (koszt złożenia wniosku) wynosi zgodnie z art. 49 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – 50 zł
