Zapis bankowy

Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci, zwana zapisem bankowym, dotyczy posiadaczy rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej. Posiadacze mogą wystosować pisemne polecenie skierowane do banku zobowiązując go do wypłaty środków zgromadzonych na rachunkach na rzecz wskazanych osób. Prawa będące przedmiotem zapisu bankowego zostają wyłączone ze spadku po posiadaczu rachunku. Zapis tego typu jest jednostronną czynnością prawną dokonywaną przez posiadacza rachunku na wypadek jego śmierci, więc postanowienia zawarte w zapisie będą realizowane dopiero po śmierci posiadacza rachunku. Prawa majątkowe wskazane przez posiadacza rachunku przechodzą wraz z jego śmiercią na rzecz zapisobiercy, niezależnie od tego czy jest on powołany do dziedziczenia z mocy testamentu lub ustawy. Ustanowienie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci nie zmienia w żaden sposób możliwości dysponowania środkami na rachunku przez jego posiadacza. Będąc zapisobiercą należy pamiętać o podatku od spadków i darowizn.
Katalog podmiotów na rzecz których może zostać ustanowiony zapis bankowy jest zawarty w Prawie bankowym, w art. 56. Obejmuje on małżonka, wstępnych, zstępnych i rodzeństwo posiadacza. Nie można wskazać innych osób. Ponadto posiadacz rachunku musi także wskazać konkretną kwotę pieniężną, którą chce przekazać danej osobie. Co istotne, prawo określa maksymalną wartość zapisów bankowych jednego posiadacza rachunku, wynosi ona dwudziestokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci może być w każdym czasie zmieniona lub odwołana przez posiadacza w formie pisemnej. Warto zaznaczyć, że ustanowienie takiego zapisu nie jest zależne od woli banku, nie może więc on także sprzeciwić się uczynieniu tego typu zapisu.
Posiadacz rachunku może uczynić kilka zapisów bankowych na rzecz różnych osób. Mimo że nie ma żadnych ograniczeń co do ilości tych dyspozycji, to należy pamiętać, że łączna ich wartość maksymalna jest określona przez Prawo bankowe. Kwota ta obejmuje wszystkie zapisy czynione przez jednego posiadacza, niezależnie od tego, w ilu bankach znajdują się jego rachunki. Można więc zarówno ustanowić jeden zapis, obejmujący całą dozwoloną kwotę, jak i wiele zapisów o mniejszej wartości. W przypadku, gdy kwoty poszczególnych zapisów łącznie przekroczą limit ustawowy, dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycjami wcześniejszymi. Nawet jeżeli kwota przekraczająca limit ustawowy zostanie wypłacona zapisobiercy, wówczas należy mieć świadomośćbycia zobowiązanym do zwrotu przedmiotu zapisu spadkobiercom posiadacza rachunku. Jeżeli do wypłacenia kwoty ponad limit dojdzie z winy banku, to również on podlega odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spadkobierców posiadacza rachunku.