4. Zasada arbitralności
Wiele kwestii jest rozstrzyganych arbitralnie, sędzia komisarz może domagać się oświadczeń, zapewnień w formie pisemnej, a nie w formie przesłuchań stron. Ponadto ustalenia majątku opiera się na dowodach w formie pisemnej, co ma na celu skrócenie postępowania. Może to spowodować trudności w skutecznym zgłoszeniu wierzytelności, co do których nie istnieją dowody w postaci dokumentów (np. firma wykonywała roboty na podstawie pisemnej umowy, byli dopuszczeni robotnicy do wykonywania na placu budowy, byli świadkowie, ale brak jest dowodów pisemnych i sąd stwierdza, że dowodzenie wierzytelności na etapie postępowania upadłościowego jest spóźnione).
5. Zasada rozporządzalności
Postępowanie upadłościowe i inne postępowania uregulowane tą ustawą prowadzone są co do zasady na wniosek. Z urzędu postępowania upadłościowego się nie prowadzi. Wyjątkiem jest wtórne postępowanie upadłościowe występujące przy międzynarodowym postępowaniu upadłościowym, ale to jest wyjątek od zasady.
Postępowanie w przedmiocie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej kiedyś było wszczynane z urzędu, dlatego też sądy upadłościowe, w przypadku gdy postępowanie upadłościowe kończyło się umorzeniem (czyli np. brakowało majątku na zaspokojenie kosztów postępowania), uznawały, że wniosek o ogłoszenie upadłości jest spóźniony, a zatem z urzędu w stosunku do wszystkich osób, które spełniały funkcje reprezentantów, bądź byli dłużnikami jako osoby fizyczne – wszczynano z urzędu takie postępowanie i orzekano w stosunku do nich zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Aktualnie z takim postępowaniem możemy mieć do czynienia, gdy wierzyciel lub inny podmiot uprawniony do wszczęcia zainicjuje takie postępowanie; sąd z urzędu takiego postępowania o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności nie prowadzi. Ta zasada rozporządzalności ma też takie znaczenie, że jeżeli dłużnik nie chce, aby w stosunku do niego ogłoszono upadłość i ukrywa fakt niespłacalności, to ma następujące drogi postępowania:
• postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości musi albo wykazać, że brak jest podstaw do upadłości,
• albo nie ma zdolności upadłościowej,
• albo, że mimo istnienia podstaw do ogłoszenia upadłości, istnieją negatywne przesłanki do ogłoszenia upadłości,
• albo doprowadzić do tego, że ten wierzyciel wniosek wycofa.
Wtedy bowiem sąd jest zobowiązany te postępowanie umorzyć. To wcale nie oznacza, że tego wierzyciela składającego wniosek należy przede wszystkim spłacić. Prawo karne taką sytuację kwestionuje, ale jeżeli spłaca się też innych i tego który złożył wniosek, to wierzyciel taki traci zainteresowanie takim postępowaniem.
6. Zasada kierownictwa sędziowskiego
Polega na tym, że w postępowaniu upadłościowym po ogłoszeniu upadłości, występuje taki specyficzny organ jakim jest sędzia komisarz. Jest to taki sędzia wyznaczony po ogłoszeniu upadłości – jest wyznaczany w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości. Ten sędzia sprawuje permanentny nadzór nad tym postępowaniem i spełnia funkcje nadzorcze, ale i orzecznicze.
7. Zasada dwuinstancyjności
Od orzeczeń kończących postępowanie przysługuje zażalenie w przypadkach wskazanych w ustawie.
