Zawieszenie działalności gospodarczej a składki ZUS

Każdy przedsiębiorca ma prawo do zawieszenia działalności gospodarczej, a co najważniejsze do zaprzestania płacenia składek na ZUS w okresie zawieszenia. Uprawnienie to zostało mu przyznane na mocy ustawy z dnia 10. lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zmiana obowiązuje od 20. września 2008 r. Wcześniej żadna z uchwalonych ustaw, czy o systemie ubezpieczeń społecznych, czy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie regulowały kwestii podlegania ubezpieczeniom w okresie zawieszenia działalności. Ustawa z 2008 r. zmienia art. 13 p. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowiąc, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność (…) z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Zatem zaprzestanie płacenia składek jest możliwe tylko w przypadku takiego zawieszenia działalności gospodarczej, które jest zgodne z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca zobowiązany jest do zgłoszenia faktu zawieszenia działalności w organie ewidencyjnym – w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Nie musi przekazywać bezpośrednio do ZUS odpowiednich formularzy ubezpieczeniowych, czyli wyrejestrowywać się jako płatnik i jako ubezpieczony. Organ ewidencyjny sam przekazuję kopię wpisu o zawieszenie do ZUS, a ZUS na podstawie tych danych sporządza odpowiednie dokumenty ubezpieczeniowe. Wprowadza się możliwość zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres od 1 do 24 miesięcy.
Co ważne działalność gospodarczą może zawiesić przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca zatrudnia osoby przebywające na urlopie macierzyńskim czy wychowawczym, nie będzie mógł zawiesić działalności, ponieważ są oni nadal jego pracownikami. Nie może także wykonywać żadnej działalności gospodarczej i osiągać z niej bieżących przychodów. W wypadku wspólników spółek, zawieszenie działalności gospodarczej przez jednego ze wspólników jest skuteczne wyłącznie w razie dokonania zawieszenia także przez pozostałych wspólników.
Skutkiem zawieszenia działalności gospodarczej jest wyłączenie z obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczęło się zawieszenie działalności gospodarczej przedsiębiorcy, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia jej wykonywania. Nie podlega on także obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Przedsiębiorca powinien jednak pamiętać, że po upływie 30. dnia od zapłaty ostatniej składki na ubezpieczenie zdrowotne traci prawo do świadczeń zdrowotnych. Warto zatem skorzystać z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego lub z ubezpieczenia zdrowotnego swoich członków rodziny. Przedsiębiorca, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej, nie ma obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy. Składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a zatem w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie podlega obowiązkowo takim ubezpieczeniom. Okres zawieszenia działalności nie będzie też liczony do lat pracy uprawniających do otrzymania emerytury. Przedsiębiorca może jednak przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Nie może natomiast podlegać ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu.
Podobnie, jak przy zawieszeniu działalności, tak i przy jej wznowieniu przedsiębiorca informuje CEIDG, a CEIDG dane dotyczące tego zdarzenia przekazuje do ZUS. Na podstawie tych danych ZUS sporządza zgłoszenie płatnika składek.