W dniu 3 maja 2012 r. zaczęła obowiązywać obszerna nowela Kodeksu Postępowania Cywilnego (KPC) wraz z wejściem w życie zmiany ustawy z dnia 16 września 2011 r. Kodeks Postępowania Cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2011, Nr 233, poz. 1381). Nowela nie tylko zmieniła przepisy ogólne i postępowanie rozpoznawcze, ale także zmieniła nieznacznie przepisy postępowania zabezpieczającego, choć w pewnych przypadkach mogą to być ważne zmiany. Wiele zmian jest o charakterze jedynie redakcyjnym.
Odnośnie postępowania zabezpieczającego to sąd zwracając wniosek o udzielenie zabezpieczenia niespełniający wymogów formalnych nie będzie już go zwracał bez wzywania do jego uzupełnienia stronie występującej bez profesjonalnego pełnomocnika (art. 738). Gdy sąd postanowił o udzieleniu zabezpieczenia przez złożenie kaucji, to niezłożenie tej kaucji powoduje, że sąd nie nada temu postanowieniu klauzuli wykonalności. W przypadku złożenia sprzeciwu małżonka odnośnie udzielenia zabezpieczenia na majątku wspólnym albo oddalenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na to postanowienie o zabezpieczenie, to sąd na wniosek zabezpieczenia wyda postanowienie o upadku zabezpieczenia. Co więcej obowiązanemu będzie przysługiwać przeciwko uprawnionemu roszczenie, jeśli poniósł przez ustanowienie zabezpieczenia szkodę w ciągu roku także od prawomocnego zakończenia postępowania wywołanego wniesieniem przez uprawnionego skargi kasacyjnej. Teraz już nie będzie potrzeby nadawania klauzuli wykonalności w przypadku wprowadzenia zarządcy w zarząd postanowieniem w przypadku zarządu przymusowego nad gospodarstwem rolnym czy przedsiębiorstwem.
Usunięto z art. 7531 § 1 pkt 6 i 7 i nie można teraz już w przypadku należności wynikających z naruszenia autorskich praw czy z naruszenia patentu czy innych praw ochrony z ustawy Prawo własności przemysłowej zobowiązać obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo określonej sumy pieniężnej, chociaż obecnie dla zabezpieczenia roszczeń z tytułu renty, sumy potrzebnej na koszty leczenia, z tytułu odpowiedzialności za uszkodzenie ciała lub utratę żywiciela, o zmianę uprawnień z dożywocia na rentę oraz z tytułu wynagrodzenia za pracę nie jest wymagane nawet uprawdopodobnienie interesu prawnego. Sąd może od miesiąca przy zabezpieczeniu roszczenia niepieniężnego także uregulować również sposób kontaktów z dzieckiem, a zakaz publikacji w przypadku ochrony dóbr osobistych nie może trwać dłużej niż 1 rok (chociaż jeśli postępowanie jest w toku, to uprawniony może żądać dalszego zabezpieczenia). Zabezpieczenie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia właśnie w przypadku roszczeń niepieniężnych, jeżeli zabezpieczenie jest konieczne dla odwrócenia grożącej szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionego skutków.
Ponadto dodano art. 7561 i 7562 KPC stanowiące o tym, że w sprawach dotyczących pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem sąd orzeka w przedmiocie zabezpieczenia po przeprowadzeniu rozprawy (w pozostałych przypadkach zabezpieczenia na posiedzeniu niejawnym), chyba że chodzi o wypadek niecierpiący zwłoki (pierwszy dodany artykuł) oraz uwzględniając wniosek o zabezpieczenie przez uregulowanie stosunków na czas trwania postępowania albo przez uregulowanie sposobów kontaktów z dzieckiem, sąd, na wniosek uprawnionego, może w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia zagrozić obowiązanemu nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego na wypadek naruszenia obowiązków określonych w tym postanowieniu (drugi dodany artykuł).
Za tydzień w serwisie lex-pol.pl postaram się opisać najważniejsze zmiany w postępowaniu egzekucyjnym i z końcowych części KPC (choć tu tylko zmiana dwóch przepisów nastąpiła).
Łukasz Mizera radca prawny