Ustawa z dnia 16. września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców wprowadziła kilka istotnych zmian w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13. października 1998 r. i weszła w życie 1. stycznia 2012 r. Ustawa deregulacyjna zmodyfikowała m.in.: okres przedawnienia zobowiązań ZUS. Zmiana wprowadzona została na mocy art.11 ust. 1 ustawy deregulacyjnej, który zmienia art. 24 ust. 4 i 6g ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Na mocy ustawy nastąpiło skrócenie terminu przedawnienia zarówno należności z tytułu składek, jak i składek opłaconych nienależnie, o których zwrot wnioskuje płatnik.
Należności z tytułu składek ulegają od tej pory przedawnieniu po upływie 5 lat. Dotychczas okres przedawnienia wynosił 10 lat. Okres przedawnienia liczymy od dnia, w którym należności te stały się wymagalne. Okres ten może ulec wydłużeniu wskutek zawieszenia lub przerwania biegu przedawnienia.
Obecnie krótszy jest też okres dochodzenia od ZUS zwrotu składek opłaconych nienależnie. Jeżeli chcemy otrzymać ich zwrot, musimy złożyć stosowne oświadczenie w terminu 5 lat, dotychczas mieliśmy na to 10 lat. Okres ten liczy się albo od daty otrzymania zawiadomienia o nadpłacie z ZUS, albo w razie braku takiego zawiadomienia – od daty opłacenia składek. Bieg terminu przedawnienia nadpłaty ulega zawieszeniu w okolicznościach określonych w art. 24 ust. 6h ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Ponadto, zgodnie z art. 27 ustawy deregulacyjnej, pomimo tego, że bieg przedawnienia należności z tytułu składek rozpoczął się przed wejściem w życiu ustawy, to i tak stosuje się przepisy w nowym brzmieniu. Bieg przedawnienia biegnie wtedy na nowo od 1. stycznia 2012 r. Jeżeli jednak przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r., zgodnie z przepisami obowiązującymi przed zmianą, nastąpiłoby wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Najłatwiej jest wyjaśnić to na przykładzie. Bieg przedawnienia należności z tytułu składek rozpoczął się np.: 21 listopada 2003 r. Należności te ulegną przedawnieniu po 10 latach licząc od daty, od której biegnie przedawnienie, tj. w dniu 21. listopada 2013 r. Gdybyśmy zastosowali w tym miejscu nowe przepisy, należności uległyby przedawnieniu, licząc od 1. stycznia 2012 r. – w dniu 1. stycznia 2017 r. Nie możemy zatem zastosować przepisów ustawy nowelizującej, ponieważ przedawnienie tych należności nastąpi wcześniej wedle starych przepisów. Przepisy nowelizujące możemy jednak zastosować w przypadku należności, których bieg przedawnienia rozpocząłby się np.: 15 września 2009 r. Przedawnienie następuje wtedy 1.stycznia 2017 r., czyli wcześniej niż przy zastosowaniu 10. letniego okresu. Powyższe stosuje się odpowiednio do przedawnienia nienależnie opłaconych składek. Ponadto te same zmiany terminu przedawnienia wprowadzono również w odniesieniu do składek na ubezpieczenie społeczne rolników.