W pierwszym dniu miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do nieruchomości powstaje obowiązek podatkowy. Obowiązek ten jest bezwzględnie obowiązujący i dotyczy każdego, kto nabył tytuł prawny do nieruchomości. Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są:
- Grunty,
- Budynki lub ich części,
- Budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarcze.
Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku od nieruchomości są:
- Właściciel
- Użytkownik wieczysty
- Samoistny posiadacz
W niektórych przypadkach też posiadacz zależny nieruchomości lub ich części stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
W niektórych przypadkach ustawa przewiduje zwolnienie z obowiązku uiszczenia podatku od nieruchomości i sytuacją taką kształtuje art. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, który stanowi że zwolnionymi od podatku są:
1) budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej,
2) grunty, budynki i budowle pozostałe po likwidacji linii kolejowych lub ich
odcinków,
3) budowle infrastruktury portowej, budowle infrastruktury zapewniającej dostęp
do portów i przystani morskich oraz zajęte pod nie grunty,
4) grunty, które znajdują się w posiadaniu podmiotu zarządzającego portem lub
przystanią morską, pozyskane na potrzeby rozwoju portu lub przystani morskiej,
5) budynki, budowle i zajęte pod nie grunty na obszarze części lotniczych lotnisk
użytku publicznego;
6) budynki gospodarcze lub ich części:
a) służące działalności leśnej lub rybackiej,
b) położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie działalności
rolniczej,
c) zajęte na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej;
7) nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia
statutowej działalności wśród dzieci i młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej, oraz grunty zajęte trwale na obozowiska i bazy wypoczynkowe dzieci i młodzieży;
8 ) grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji,
9) grunty i budynki we władaniu muzeów rejestrowanych,
10) grunty położone na obszarach objętych ochroną ścisłą, czynną lub krajobrazową, a także budynki i budowle trwale związane z gruntem, służące bezpośrednio osiąganiu celów z zakresu ochrony przyrody – w parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody,
11) będące własnością Skarbu Państwa: grunty pokryte wodami jezior o ciągłym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych oraz grunty zajęte pod sztuczne zbiorniki wodne,
12) budowle wałów ochronnych, grunty pod wałami ochronnymi i położone w międzywalach, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej przez inne podmioty niż spółki wodne, ich związki oraz związki wałowe;
13) grunty stanowiące nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej;
14) grunty stanowiące działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy spełniają jeden z warunków:
a) osiągnęli wiek emerytalny,
b) są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy,
c) są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
d) są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym
albo niezdolnymi do samodzielnej egzystencji,
15) budynki położone na terenie rodzinnych ogrodów działkowych, nieprzekraczające norm powierzchni ustalonych w przepisach Prawa budowlanego dla altan i obiektów gospodarczych,
16) budynki i budowle zajęte przez grupę producentów rolnych wpisaną do rejestru tych grup, wykorzystywane wyłącznie na prowadzenie działalności w zakresie sprzedaży produktów lub grup produktów wytworzonych w gospodarstwach członków grupy,
17) nieruchomości lub ich części zajęte na prowadzenie nieodpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego.
18) uczelnie, zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą,
19) publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości zajętych na działalność oświatową;
20) instytuty naukowe i pomocnicze jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk,
21) prowadzących zakłady pracy chronionej spełniające wymagane warunki, lub zakłady
aktywności zawodowej w zakresie przedmiotów opodatkowania zgłoszonych wojewodzie, jeżeli zgłoszenie zostało potwierdzone decyzją w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej albo zaświadczeniem – zajętych na prowadzenie tego zakładu, z wyjątkiem przedmiotów opodatkowania znajdujących się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi zakłady pracy chronionej,
22) instytuty badawcze, z wyjątkiem przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą;
23) przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych;
24) Polski Związek Działkowców, z wyjątkiem przedmiotów opodatkowania zajętych
na działalność gospodarczą.
Rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe. Od podatku od nieruchomości zwolnione są także kościoły i inne związki wyznaniowe, oraz przedsiębiorcy z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych, regulowane przepisami o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw.
