Opłacie skarbowej podlegają dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub wniosku bądź też wydanie koncesji czy też zaświadczenia. Obowiązek podatkowy w tym zakresie powstaje w momencie dokonywania czynności, jednakże w praktyce często jest tak, że mimo dokonanej opłaty skarbowej za czynność urzędową (przykładowo gdy potrzebujemy zaświadczenia), danego zaświadczenia nie otrzymamy. Czy wówczas przysługuje nam zwrot opłaty którą dokonaliśmy?
Opłata skarbowa jest opłatą ekwiwalentną, co oznacza, że w zamian za dokonanie opłaty powinno zostać udzielone coś w zamian (np. zaświadczenie), dlatego tez przyjmuje się, że w sytuacji gdy po dokonaniu opłaty skarbowej nie otrzymaliśmy ekwiwalentu, wówczas możemy ubiegać się o zwrot równowartości opłaty. Zasady zwrotu określa ustawa o opłacie skarbowej oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie zapłaty opłaty skarbowej.
Tak więc opłata skarbowa podlega zwrotowi tylko w dwóch przypadkach:
- Gdy czynność urzędowa nie została dokonana.
- Gdy zaświadczenie, koncesja, pozwolenie czy zezwolenie nie zostało wydane.
Ustawodawca nie określił, że przyczyny dlaczego dana czynność nie została wykonana są istotne przy odzyskiwaniu opłaty skarbowej. Żądanie zwrotu możliwe jest również w sytuacji, gdy wniosek posiada braki formalne. Organ nie może odmówić zwrotu opłaty skarbowej w sytuacji gdy podjął jakieś czynności w celu wykonania czynności urzędowej czy wydania zaświadczenia, jednakże w efekcie czynność ta nie została dopełniona. Istotny jest w tym przypadku rezultat, czyli to czy zaświadczenie zostało wydane czy tez nie.
Wymienione powyżej przypadki możliwości zwrotu opłaty skarbowej mają charakter zamknięty, dlatego też w sytuacji innych, gdy opłata skarbowa zostanie uiszczona, a później podmiot będzie ubiegał się jej zwrotu, nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące zwrotu opłaty skarbowej, a przepisy zwrotu nadpłaty z ordynacji podatkowej.
Czym różni się zwrot opłaty skarbowej między zwrotem nadpłaty?
Są to dwie odrębne instytucje, regulowane przez zupełnie inne przepisy polskiego prawa. Nadpłata polega na uiszczeniu kwoty nienależnej bądź kwoty przekraczającej kwotę, która była do zapłacenia. W sytuacji gdy opłata została zapłacona należnie, wówczas nie przysługuje podmiotowi zwrot nadpłaty. Trafnie problem ujął w swoim wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 18 listopada 2009 roku, III SA/PO 655/09 „przewidziana w art. 9 ustawy o opłacie skarbowej instytucja zwrotu opłaty, czego domaga się skarżący, znajduje zastosowanie w sytuacjach, w których opłata w chwili, gdy skonkretyzowała się koniczność jej uiszczenia, była świadczeniem należnym, lecz na skutek okoliczności, które nastąpiły ex post zachodzi konieczność jej zwrotu. W przypadku opłaty skarbowej od wydania zaświadczenia, opłata ta podlega zwrotowi, jeżeli mimo zapłacenia opłaty, nie wydano zaświadczenia (art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej). Z kolei, przewidzianą w art. 72 ordynacji podatkowej instytucję nadpłaty opłaty skarbowej, powodującej obowiązek jej zwrotu, stosuje się w przypadku kwoty nadpłaconej lub nienależnie zapłaconej opłaty”.
Jeżeli chcemy ubiegać się o zwrot opłaty skarbowej mamy na to 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności opłaty skarbowej.