Umowa franczyzy zaliczana jest do umów niezdefiniowanych. Chociaż należy ona do obszaru prawa cywilnego, nie jest regulowana przez Kodeks Cywilny.
Wzmiankę na temat umów z tej kategorii można znaleźć w art. 353 § 1, który mówi, że „strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. Ponadto zasady formułowania umów zostały określone w artykułach 56-116 Kodeksu Cywilnego. Odpowiedzialność i konsekwencje, jakie można wyciągnąć w przypadku nie wywiązania się wybranej strony ze swoich zobowiązań, zostały opisane w artykułach 353-396 Kodeksu Cywilnego.
Stronami umowy są franczyzodawca udzielający licencji i franczyzobiorca wykupujący licencję na daną działalność. Strony mają bardzo dużą dowolność w formułowaniu umowy. Należy jednak pamiętać o tym, że powinna ona zawierać podstawowe informacje na temat zobowiązań obu stron, a w szczególności okres obowiązywania umowy, sposób jej wypowiedzenia, konkretne świadczenia obu stron oraz formę opłat, leżących po stronie franczyzobiorcy.
Umowa franczyzy jest umową mieszaną, co oznacza, że może ona zawierać elementy, charakterystyczne dla różnych rodzajów umów, np. umowa najmu czy pożyczki. Jednocześnie powinna ona szczegółowo określać wszystkie czynności, leżące w gestii obu stron. Najlepiej zdefiniować w niej stosowane pojęcia, co pozwoli uniknąć wielu sytuacji spornych. Profesjonalne umowy franczyzy mogą liczyć nawet kilkadziesiąt stron, toteż najlepiej jest przygotować ją pod okiem specjalisty. Ponieważ zasady postępowania, określone umową, nie są regulowane przez Kodeks Pracy, wskazane jest notarialne poświadczenie umowy.
Franchising zyskuje w Polsce na popularności, ponieważ jest szczególnie atrakcyjną formą współpracy dla osób samo-zatrudnionych. Wśród korzyści, płynących z tego systemu prowadzenia działalności gospodarczej przez franczyzobiorcę, należy wymienić:
- brak konieczności wyrobienia marki
- możliwość wejścia do danej branży, przy inwestowaniu stosunkowo niewielkich środków pieniężnych
- zdobycie know-how
- ograniczenie ryzyka, związanego z otwarciem własnej firmy
- pomoc w prowadzeniu własnej działalności gospodarczej
- możliwość pracy na własny rachunek przy ominięciu barier wejścia na rynek
W wielu branżach franczyzobiorca może rozpocząć działalność, opierającą się na pracy zdalnej, co zwalnia go z kosztów wyposażenia lokalu. Na pracę pod cudzą marką decydują się osoby, które chcą otworzyć własny biznes i zminimalizować ryzyko, związane z otwarciem nowej działalności gospodarczej. Eksperci przewidują, że popularność franczyzy będzie wzrastać. Nie są jednak zgodni co do tego, czy franczyza w Polsce powinna zostać uregulowana ustawowo. Odpowiedni przepis prawny chroniłby franczyzodawców przed nieuczciwymi przedsiębiorcami, którzy chcą zdobyć wiedzę na temat działalności danej firmy oraz franczyzobiorców przed firmami, które są niewypłacalne. Jednocześnie źle sformułowane prawo mogłoby stać się zaporą, zniechęcającą początkujących przedsiębiorców do podpisywania umów franczyzy oraz ograniczać ich w realizacji własnych inicjatyw i pomysłów.